Merhaba. Ben bir ekolojistim. İnsan haklarını ve onun türevleri olan kadın haklarını, çocuk haklarını, LGBTİ+ haklarını… kabul eder ve insanlara bireysellikleri içerisinde değer veririm. Bu bakımdan hümanist değerlerin savunucusu olduğumu söyleyebilirim. Ama konu hayvan haklarına geldiğinde, meseleyi bütünlükçü bir şekilde ele almamız, parçadan önce bütünü gözetmemiz gerektiğini ileri sürerim. Hayvan hakları anlayışının insan merkezci olduğunu, …
Author Archives: hayvanmeselesi
“doğayı kaynak olarak görmemek” ne demek?
“doğayı kaynak olarak görmemek” ifadesinin anlamı fazlasıyla belirsiz. “doğayı kaynak olarak görmek” dediğimiz şeyin ne anlama geldiğini biliyoruz: insan ile insan harici doğa arasında ikilik kurup içkin değeri sadece insan ile sınırlayarak insan dışı doğayı insanın ihtiyaç ve arzularını tatmini için var olan bir şeyden ibaret görmek. Peki, doğayı kaynak olarak görmemek ne demek? Onu …
Continue reading ““doğayı kaynak olarak görmemek” ne demek?”
Bakunin’in Hümanizmi
Klasik anarşizme yöneltilen eleştirilerden birisi, özcülük eleştirisidir. Devletin savunucuları devletin lüzumunu kötücül bir insan doğası varsayımı üzerinden gerekçelendirirken, klasik anarşizm buna insan doğasının özü itibariyle iyicil olduğunu ama otoritelerin onu bozup yozlaştırdığını ileri sürerek karşılık verir. Her iki taraf için ortak olan, değişmez ve evrensel bir insan doğası varsaymalarıdır. Kropotkin bu özcü ve iyicil insan …
Doğa Üzerinde Tahakküm Kurmak Doğaya Dahildir
“İlk ve tarafsız bir noktadan bakıldığında bu dünyayı bir Tanrı olarak görmek asla kimsenin aklına gelmeyecektir. Herhalde bu hepsi de bir başkası tarafından yenilip yutulmak için, amaçsız ölçüsüz, sadece kısa bir an için varolan sayısı meçhul milyonlarca can sahibi, fakat sıkıntı ve eziyet içindeki varlık formunda, ondaki acıya, ıstıraba, sefalete, yoksunluk ve ölüme katlanmak için, …
Continue reading “Doğa Üzerinde Tahakküm Kurmak Doğaya Dahildir”
İnsan Otçul Değil, Hepçildir
Kimi veganlar veganlığı savunurken bir argüman olarak otçul olduğumuzu ileri sürüyor ve buna mukabil pek çok navegan da hepçil oluşumuzu gerekçe göstererek veganlığa karşı çıkıyor. Otçul olduğumuzu ileri süren veganlar haklı değil; hepçiliz. Ama otçul mu, yoksa hepçil mi olduğumuz meselesinin veganlıkla bir alakası yok. Hepçil olmamız, hayat koşullarının öyle denk gelmesi ile evrimimizin bizi …
Hayvan Sömürüsünün İnsan-Hayvan İkiliği Kurularak Meşrulaştırılmasından İnsan-Hayvan İkiliğine Karşı Çıkılarak Meşrulaştırılmasına
Modernist ve hümanist düşünce yalnızca insanların özne olduğu iddiası üzerinden insanın hayvan üzerindeki tahakküm ve sömürüsünü meşrulaştırıyordu. Bugün ise özne olma vasfının sadece insanlara mahsus olmadığı, insan harici hayvanların da özne olduğu ileri sürülüyor ve bu da insan-merkezciliğin, insan-üstünlükçülüğünün ve insan-hayvan ikiliğinin eleştirisi adına yapılıyor. Ama, Donna Haraway gibiler tarafından, özneliğin insan harici hayvanlara genişletilmesi, …
Tamam, Hayvanları Öldürmek ve Sömürmek Yanlış Ama Hayvancılıktan Başka Geçim Kaynağı Olmayan Yoksul Köylü de Mi Hayvancılık Yapmasın?
“Tamam,” deniyor, “hayvanları öldürmek ve sömürmek yanlış ama hayvancılıktan başka geçim kaynağı olmayan yoksul köylü de mi hayvancılık yapmasın?” Acaba hayvancılığa topyekûn karşı çıkmak ayrıcalıklı bir konuma sahip olmamızdan mı ileri geliyor? Konuya “kesişimsel” bir şekilde bakmamız gerekmiyor mu? Ayrıcalıklara karşı imiş gibi görünen bu düşünce şekli, aslında insanın hayvanlar karşısındaki ayrıcalıklı konumunu, onun hayvanlar …
Hayvan Haklarını ve Özgürlüğünü Savunmak, Köpeklerin Arama-Kurtarma Çalışmalarında ve Görme Engelli Bireyler Tarafından Rehber Köpek Olarak Kullanılmasına Karşı Olmamızı da Gerektiriyor Mu?
Kedi ve köpeklere yönelik şiddet ve istismara tepki gösteren naveganların çiftlik hayvanlarının maruz kaldığı şiddet ve istismar karşısındaki tepkisizlikleri ve onaylar tutumlarını eleştiriyoruz. Ancak diğer taraftan, hayvanların malımız ve kaynağımız olduğu mevcut dünyada, kedilere ve köpeklere yönelik keyfi görünen istismar biçimlerine karşı olan insanların, bu hayvanlara yönelik zorunluluk olarak değerlendirdikleri istismar biçimlerini onayladıklarını da görüyoruz. …
Öldürdüğü Hayvana Saygılı İlkel Avcı Hikayesi, Kendi Ahlâkımızı Ezilen Halklara Dayatmak ve Hayvan Hakları
Avcı-toplayıcı halkların doğanın efendisi değil, bir parçası olduklarının bilincinde ve insan harici hayvanların da bir parçasını teşkil ettiği insan harici doğaya karşı saygılı ve onunla uyumlu bir hayat süren insanlar olduklarına dair anlatılagelen bir hikaye var. Bu hikayenin anlatıcılarından olan anarko-primitivistler, derin ekolojistler ve eko-feministler gibi kesimlerden gelen bir iddia olarak hayvanları öldürmemizin saygılı ve …
Ekoloji ile Hayvan Haklarının İlişkisi Bağlamında Hayvanlara Verdiğimiz Doğrudan ve Dolaylı Zararlar Ayrımı Meselesi
Otoyollar yapmak, barajlar inşa etmek, maden çıkarmak, enerji üretmek, fabrikada üretim yapmak gibi ekonomik maksatlarla yeryüzüne müdahale eder ve etkide bulunurken hayvanlara verdiğimiz zararları “dolaylı zararlar” olarak adlandırarak hayvan hakları meselesinin dışında tutmaya çalışmak yönünde bir eğilim mevcut. Dolaylı zararlar, terimi ile, hayvanların kaynak olarak kullanılmadığı ve zarar verme maksadı taşımayan pratiklerimiz sırasında hayvanlara verdiğimiz …